صنعت برق کشورمان با توجه به توسعه زیرساختی عظیمی که از چند دهه گذشته تاکنون داشته است، از ظرفیت بالایی در ساخت تجهیزات پیچیده و حساس مورد نیاز این صنعت برخوردار است. در این میان نیروگاه شهید رجایی در طی سال های گذشته تاکنون، ظرفیت خوبی در حوزه طراحی قطعات و تجهیزات نیروگاهی یافته است؛ ظرفیتی که در خبرهای مربوط به این حوزه نمود می یابد. «ابوالفضل موتابها» قائم مقام مدیرعامل در نیروگاه بخار شهید رجایی با اشاره به شرایط فعلی اقتصادی، بکارگیری توانمندی های داخلی و استفاده از ظرفیت های متخصصان کشور در تامین نیازمندی های کارگاه ها و تولید کنندگان را به عنوان یک راهکار مناسب برای کاهش هزینه های تعمیراتی و پایداری تولید برق در نیروگاه ها می داند و می گوید: نیروگاه ها به عنوان صنعت زیر ساخت صنایع، شناخته می شوند، بنابراین تامین نیازهای این صنعت برای پایداری وضعیت تولید و توسعه اقتصادی کشور، امری ضروری و حیاتی است؛ از این روی برای تامین این نیازها با توجه به اعمال تحریم ها از سوی کشورهای دارای صنایع پیچیده، نگاه ما را به سوی سازندگان داخلی جلب می کند.
این نگاه با توجه به سهم بیش از 4 درصدی نیروگاه شهید رجایی در تولید انرژی الکتریکی و برای این منظور، نیاز آن به جذب قطعات و تجهیزات برای کمک به پایداری تولید برق در واحدهای سیزده گانه خود، نقش سازندگان داخلی و توان مهندسی داخل کشور را نمایان می سازد. این سخن بدان معنا است که این نیروگاه می تواند از ظرفیت خوبی که در بازار ساخت داخل وجود دارد به خوبی بهره بگیرد تا با استفاده از توان داخلی برای تامین قطعات و تجهیزات واحدهای خود، علاوه بر کمک به پایداری تولید برق در این واحد صنعتی، نقش حمایتی خود را از متخصصان و کالای ایرانی برای رونق چرخه اقتصاد کشور نیز ایفا نماید.
چندی پیش، خبری مبنی بر طراحی 310 نوع قطعه و کالای مورد نیاز واحدهای سیزده گانه در 8 ماهه سال جاری از سوی اداره ساخت داخل شرکت و ساخت آن از سوی سازندگان داخلی انتشار یافت. خبری که «حامد گرجی» کارشناس ساخت داخل نیروگاه شهید رجایی از آن به عنوان رویدادی یاد می کند که حاصل تلاش گسترده برای تحقق رویکرد تکیه بر ظرفیت داخلی برای مقابله با تحریم ها است. وی اشاره دارد: واقعیت این هست که تحریم ها در کنار تمام مشکلاتی که برای ما ایجاد کرده، به عنوان یک محرک قوی برای ایجاد روحیه خود باوری و ایجاد فرصت برای دانش آموختگان و صنعتگران بوده است.
مهندسی معکوس
امروزه سازندگان داخلی، امکان ساخت و مهندسی معکوس پیچیده ترین قطعات و تجهیزات را دارند و اگر مسائل و موانع مالی مانند تهیه مواد اولیه و خدمات بانکی جهت سرمایه در گردش و رونق تولید از سر راه آن ها برداشته شود به جز در موارد معدودی که ساخت کالا نیاز به تکنولوژی پیشرفته دارد، در سایر موارد از لحاظ فنی، مانع بزرگ بر سر راه تولید کننده داخلی وجود ندارد. «گرجی» در همین رابطه می گوید: ما در اداره ساخت داخل نیروگاه شهید رجایی با تکیه بر توانمندی سازندگان با تجربه داخلی و همچنین شناسایی شرکت های دانش بنیان و توانمند، تمامی تلاش خود را در جهت ساخت کالای با کیفیت انجام می دهیم تا به نیاز واحدهای بخاری و سیکل ترکیبی این نیروگاه به انواع قطعات و تجهیزات، پاسخ داده باشیم.
هم اکنون بسیاری از قطعات توربین های «جنرال الکتریک» و «زیمنس» و «میتسوبیشی» به صورت آگاهانه، مهندسی معکوس شده است. این سخن را قائم مقام مدیرعامل نیروگاه شهید رجایی بیان داشته و از مهندسی معکوس به عنوان کپی برداری آگاهانه یاد می کند و می گوید: در نیروگاه شهید رجایی هم روش مهندسی معکوس انجام می شود به طوری که اداره ساخت داخل این نیروگاه به عنوان مجری طرح های ساخت و مهندسی معکوس کالا علاوه بر تلاش جهت رفع نیاز واحد های فنی، تمامی تلاش خود را در جهت بهینه کردن طرح ها با ارئه پیشنهاد هایی از طریق تجارب کسب شده، انجام می دهد. همچنین این اداره از طریق بازسازی و تعمیر قطعات معیوب، علاوه بر تسریع فرآیند تعمیرات، سهم قابل توجهی در کاهش هزینه های ریالی و ارزی و مدت زمان تعمیرات داشته است.
سامانه استعلام
اقدامات اداره ساخت داخل نیروگاه شهید رجایی بر اساس برنامه ریزی های فنی و کارشناسانه انجام و به ثمر رسیده است، به طوری که با بررسی فرآیند تامین قطعات و تجهیزات در نیروگاه شهید رجایی می توان به بستر مناسب این فرآیند در نیروگاه پی برد، چراکه برای ایجاد رقابت منطقی بین سازندگان داخلی از سامانه الکترونیکی در بستر اینترنت استفاده می شود. بدین صورت که از طریق این سامانه، استعلام اخذ می شود تا علاوه بر ایجاد شفافیت و عدالت، تنوع پیمانکاران را در ساخت تجهیزات، بدون تحمیل هزینه اضافی افزایش دهد. بررسی ها نشان می دهد، این اقدام، نتایج خوب و رضایت بخشی داشته است که موجب کاهش مراجعات غیر ضروری، کاهش هزینه های بالاسری استعلام مانند ارسال فکس و ایمیل و زمان پیگیری درخواست و …. می شود.
دستیابی به اهداف
اهداف مورد نظر در فعالیت های اداره ساخت داخل، موضوعی است که قائم مقام مدیرعامل نیروگاه در این باره می گوید: در مورد اهداف کوتاه مدت با توجه به شرایط و ظرفیت های موجود تا حدود زیادی به آن چه که در برنامه داشتیم رسیده ایم و برای تحقق بخش باقی مانده نیز حتما تلاش بیشتری خواهیم کرد تا از همه ظرفیت های موجود ابتدا برای آبادانی کشورمان و سپس نیروگاه شهید رجایی استفاده شود.
در مورد اهداف بلند مدت نیز قدم های محکمی در مسیر صحیح براشته ایم و با برنامه ریزی ها و تلاش موثر، سعی در نمایش توانمندی های متخصصان نیروگاه شهید رجایی به سایر نیروگاه ها و صنایع هستیم.
صحبت های «موتابها» قائم مقام مدیرعامل، بیان گر توجه به ظرفیت های داخل و در مقابل، جلوگیری از برون سپاری درخواست های ساخت کالا است که همکاری با واحد های تعمیراتی نیروگاه جهت اقدام برای ساخت کالا از اقلام ضایعاتی و یا مستعمل و بازسازی قطعات معیبوبی که امکان باز سازی در داخل نیروگاه وجود دارد و کمک به تحقق شعار 5R (Remanufacture –Recycle – Reduce ) از مواردی است که در این خصوص می توان به آن اشاره کرد.
پروژه های تحقیقاتی
استفاده از ظرفیت ساخت داخل و توجه به سازندگان داخلی، توسعه بهره وری در نیروگاه ها و دیگر صنایع را به دنبال دارد که برای تحقق آن، اجرای پروژه های تحقیقاتی، الزامی است. در واقع این پروژه ها می تواند از سوی متخصصان علاقمند به حوزه تحقیق در صنعت نیروگاهی ارائه شود. البته برای دستیابی به افزایش بهره وری در نیروگاه ها می باید پروژه هایی از سوی متخصصان نیروگاه ها، مورد توجه قرار گیرد که با واقعیات موجود، همخوانی داشته باشد، واقعیتی که در آن، هزینه های اجرای پروژه ها در نظر گرفته شود. این نکته حائز اهمیت است که بدانیم، به کارگیری سرمایه های ارزشمند انسانی، همراه با سرمایه گذاری معقول در مسیر اجرای پروژه ها، علاوه بر افزایش امکان عملیاتی شدن این طرح ها، تسریع در بهره برداری از پروژه ها را هم قابل پیش بینی می نماید. اقدامی که در چند سال اخیر با مدیریت آگاهانه و بهره مندی از متخصصان مجرب و جوان، در نیروگاه شهید رجایی عملیاتی و موجب پایداری تولید برق در نیروگاه شهید رجایی شده است.
