ابوالفضل موتابها مدیر عامل شرکت مدیریت تولید برق شهید رجایی قزوین:
با پایان تابستان و آغاز فصل سرما، میزان مصرف برق در کشور به دلیل کاهش استفاده از تجهیزات سرمایشی، روندی نزولی می یابد و این فرصتی است تا نیروگاه ها با انجام تعمیرات واحدهای خود، آمادگی تولید را به ویژه در فصل تابستان و ماههای پیک مصرف برق بازیابند. فرآیندی که هر ساله از مهر ماه، آغاز شده و تا پایان اردیبهشت سال آیندده ادامه می یابد.
نکته دارای اهمیت درخصوص فعالیت های تعمیراتی و کسب آمادگی تولید برق در نیروگاه ها آن که صنعت تولید برق حرارتی در انجام تعمیرات به خودکفایی بالایی رسیده است. در واقع 98 درصد قطعات بکار رفته در تعمیرات واحدهای نیروگاهی در داخل کشور طراحی و ساخته می شود که این کار ارزشمند از خروج میلیون ها دلار ارز از کشور جلوگیری می کند. در این میان علاوه بر طراحی و ساخت قطعات و تجهیزات در داخل، همه فعالیت های تعمیراتی نیز از سوی کارشناسان و متخصصان ایرانی صورت وی گیرد که تسلط کاملی در امور دارند. از این روی با این رویکرد در هزینه های نیروگاه ها نیز صرفه جویی قابل توجهی می شود.
البته انجام تعمیرات واحدهای نیروگاهی، تنها به معنای کسب امادگی برای تولید برق در تابستان و عبور از گرمای آن نیست، چرا که فرآیند تولید برق در پاییز و زمستان هم جریان دارد که خود با چالش مصرف سوخت مایع همراه است. تأمین گاز طبیعی در فصل سرما با اولویت دادن به مصارف خانگی، مانع از تخصیص آن به نیروگاه های حرارتی در ماههای سرد سال می شود و نیروگاه ها را به چالش کمبود سوخت گاز روبرو می کند. چالشی که در برخی موارد، هزینه های بیشتری را بر نیروگاه ها تحمیل می کند. در واقع مصرف سوخا مایع به علت تحمیل آسیب های زیست محیطی، آسیب به تجهیزات نیروگاهی و افزایش هزینه های مرتبط، خوشایند مدیران صنعت تولید برق نیست. اما با کاهش دمای هوا و افزایش تقاضای گاز طبیعی در حوزه مصارف خانگی، برخی نیروگاه های حرارتی برای تداوم تولید برق، ناچار به استفاده از سوخت مایع می شوند. البته به دلیل نوع واحدها در نیروگاه شهید رجایی که از نوع بخاری و سیکل ترکیبی است، تنها 50 درصد از ظرفیت تولید انرژی الکتریکی در این نیروگاه به هنگام فصل سرما، متکی بر مصرف سوخت مایع است و 50 درصد دیگر، وابسته به این نوع سوخت نیست. در این میان، مصرف سوخت مایع، همواره نیروگاه شهید رجایی را در مظان اتهام آلودگی محیط زیست قرار می دهد که البته بررسی ها و تحقیقات در این خصوص نشان می دهد، عمده آلایندگی استان قزوین ناشی از خودروهای عبوری در جاده های مواصلاتی است. با تحقیقات صروت گرفته سهم آلایندگی نیروگاه شهید رجایی در زمان استفاده از سوخت مایع کمتر از 10 درصد است. ضمن این که با وزش باد به سمت تهران هم حداکثر ذرات در 4 تا 5 کیلومتری اطراف نیروگاه خنثی می شود و تأثیری در آلودگی تهران ندارد. از این روی با توجه به این که در فصل زمستان هم تولید برق ضروری بوده و اساس توسعه کشور، تولید انرژی الکتریکی است، به ناچار در فصل سرما برای تداوم تولید این انرژی، نیازمند استفاده از سوخت مایع هستیم. البته توجه به نوسازی و بازسازی نیروگاه های حرارتی که در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد در کنار بهره برداری از واحدهای نوین سیکل ترکیبی با راندمان بالاتر، چشم انداز روشنی از کاهش سهم آلایندگی نیروگاه های حرارتی را ترسیم می کند. علاوه بر این موضوع، رعایت الگوی صحیح مصرف از سوی مصرف کنندگان انرژی الکتریکی، در کاهش میزان آلایندگی هم نقض بسزایی دارد. در واقع مطابق آخرین آمار ارائه شده تحت عنوان ترازنامه انرژی، سرانه مصرف برق خانگی در ایران معادل 1058 کیلوات ساعت برای هر نفر برآورد می شود. این در حالی است که متوسط جهانی این آمار معادل 182 کیلووات ساعت است. به عبارت دیگر میزان سرانه مصرف برق خانگی در ایران 6 برابر متوسط جهانی است. این سخن بدان معناست که با رعایت الگوی صحیح مصرف، می توان از مصرف بی رویه و هدر رفت انرژی الکتریکی و سوخت های فسیلی به مقادیر زیادی پیشگیری کرد که حاصل آن، کاهش هزینه های مربوط به طرح های توسعه نیروگاهی و کاهش قابل توجه آثار نامطلوب ناشی از مصرف سوخت های فسیلی خواهد بود.